Leiruangtuam 8

LEIRÛANGTUAM (8)

Ziaktu : Toni Râlte

Hmanhmawh zet hian ka va pan hnai a, ka ṭhiante ka ko chul bawk. An rawn thleng phei ve nghal ruak, chu thlan chungah chuan thlan lung te taktê, hming ziah len theihna ngawr ngawr tur a lo inchhawng vâ a. Hming inziak erawh chhiar ngaihna a awm tawh lo thung. Leiruangtuam ang lo deuhin chu thlanah chuan hnahthel ro te pawh an tla iar a, hnim ṭo tawk pawh a awm. Mahse, thlan a ni tih hai theih a ni hauh si lo. He lai ramhnuaia thlan lo awm ngawt chu mak kan ti tlâng hle. Mahse, eng emaw zawnga ngaihtuah loh hram kan tum. Kal kan siam leh a, kan tum anga kan kal thei a nih chuan, Champhai thlen hmain zan 2 bak kan thang a rinawm tawh loh. Khaw thim thlengin a sang lam zel zawhin ramhnuai chu kan zawh ta a. A hahthlak viau naa, kan him ta nia kan hriatna chuan kal a tizângkhai viau mai. Thim thet thetah lui lian vak lo kan thleng a, kan han inphih harh a, sava an chiar nak nak mai. Saia pawh chuan, "Keimaha kal ka'n tum ve chhin teh ang" tiin kal a han tum a, a ke nâ lam chu a la rap ṭha ngam meuh lo, tiang hawl chuan a kal ve bêk bek thei tawh ang chu. Eirêl buatsaihna nei tawh lo mah ila, chulai lui kama a inhnawh puar theih ang anga inhnawhpuar a, meichher nena kan tlin tâwk kal zel chu kan titlu a. Ngaiha nen silai puin lui hnâr lam chu kan han zawh a. A kam tuakah chuan sava chu an tam mawle. Mahse, pakhat kan kah khan a dang ho kan ti thlâwk vek dawn bawk si. Pakhat ringawt chu keini ho zanriah a tan a beitham ve bawk si. 

"Chu! Cham, ngaithla teh, sakhi a ni lo maw?" Tiin kan chhak tlang pâwng deuh laia huk ri deuh euh euh chu kan hre ta a. Sakhi nise ka tih êm vang ni maw? "A niin ka hria" ka ti ve ta ngawt a. Hmanhmawh deuhin kan thawm hriatna lam chu kan lawn kai nghal zawt zawt. A lo hla lem lo va, kan kal chak bawk nen, kan beisei ang ngeiin mual pâwng deuh hnuaia sunhlu rah tlan sakhi a lo nia. A lian lutuk lo naa, kan ṭhianho tan chuan a tâwk khawp ang. Ngaiha chuan, "Torch light nei ila aw..ka hmu fiah thei meuh lo" a ti sur sur a. Thla lah a eng falua si lo. A ngam bawk a, "Va hnaih deuh mai ang" tiin thawm dim thei ang berin kan hnaih ta hriau hriau a. Min hnungchhawn zawnga leia tla sunhlu chu a chhar mual mual a, hlam 3 vel bakin kan inhlat tawh lo vang. Ngaiha chuan a silai chu zawimuanga lek kawhin, "Ka kah ṭhelh paw'n rawn nawn nghal la aw" ka beng bulah a rawn ti a. Kei pawn ka silai ka siamrem nghal vat. Sakhi chu ngaihṭhat hmel vak loh hian a hawi kual hrek hrek a, kan thawm a hre deuh a ni ngei ang. Chutia a beng a tun hru hru lai tak chuan Ngaiha silai chu a puak dawt, Sakhi a huk dawt a, a kah ṭhelhah ngaiin ka silai ka hmet puak ve zat. A tlan puat naa, ding leh chutin hreh zetin a tlu ta a, chuti chung chuan hmalam pan tumin a la inhai ve nasa mai. A khawngaihthlak letling. Ramsa ka kah hmasakna ber a niawm e. Ngaiha chuan a chempuiin a kaihza tha a chhat nghal a, kar lovah sakhi chu a thi ta. Ngaiha khan a nâk khuar laiah a kap a, keiin a khel dinglamah ka kap thung. Kal chu a harsa ve thawkhat ang. Kei aiin Ngaiha a chak zawk bawk a, a silai ka putsak a, anin sakhi chu a pu ta a. Hlawhtling kan inti kher mai. Ṭhiante bul kan zu thlen chuan sakhi nen kan ni bawk a, an lo lawm hlawm kher mai. Muangchang lovin sakhi chu kan puah ta zung zung a. Saia hi a mi sa deuh a, eng tithei vak lo mah se; tih dan tur a lo sawi zel a, a zia viau. Hmanrua leh bawlhhlo te nei i la, a chek te chu siam ila aw..a tui dawn asin le. Meia hem hmin leh ngawt bak tihtheih a awm si lo. Mahse, ṭâm a dawm dawn tho va, a lawmawm ti tawh mai ang. 

Dar 9 velah kan hem hmin a, kan taksa chau tawh pawh a rawn harh thar leh ta. Kan infuih sauh sauh a, "Kan thlen ṭêp a rinawm tawh e. Beidawn loh hi kan tihtheih awmchhun a ni" tiin. Zan thil thu a ni bawk a, meichher pathum nen lui chu kanin ram pilril lamah kan inzui leh ta diah diah a, Saia ka chhawm a, a kal chak thei vak lo. Zawn ai kha chuan a zia reng reng e. 

"Kan kalna lam hi a dik emaw dik lo emaw engtikah emaw chuan eng khua emaw ber chu kan pawh tho tho ang. Saw laia thlan lo awm ngawt danah sa pelh nan te pawh an hmang ṭhin a nih ka ring tlat.." ka ti lâwng lâwng a. Hmeichhe pahnih thlamuan ka tum ve pah bawk, an beidawn mai ka hlau êm a ni. Zing dar 1 velah hmun zâwl leh fai lai deuh kan thleng a. Kan chauh tawh êm avangin chu lai hmuna riah mai chu kan ti leh ta a. Kan tent chhe tawh tak kan hlawm ve te, kan mutmu leh bungbel zawng zawng kha burma sipai te khan min chhuhsak vek si a, kan chhuah lah khan khatiang lam kha kan lo ngaihtuah si se hman tawh si lo. Kan bag-a kan thawmhnaw tlem chauh bak chan kan nei ta lo. Ro erawh a la kim thlap e. A ro ber kan la kawl avang hian hrehawm kan ti lo mai mai zawk a ni. Kan bag ṭheuh lukhamin van boruak thiang tak kara arsi awm pheuh pheuh te chu ka thlir vang vang a. Boruak pawh a nuam sâwt viau. Ni engzat nge kan thang tak tih ka ngaihtuah chhungin ka lo muhil ve ta daih a. Mumang mak danglam tak ka nei zui ta bawk. 

Ka mumangah chuan thlan ka hmuh bulah khan ka lo ding a. Ruah mal a tla phuar phuar bawk. Thlan lam rawn pan mêk nula tê lam, cher angreng tak, dâng bai mai hi ka lo thlir reng a. Thlan chunga lungphun te taktêah chuan rem zet hian a ṭhu thân a. Nelawm deuhin a nui sen sen bawk. Ka thlir reng lai chuan, tihian a rawn ṭawngchhuak ta a. 

"In kalna hmun hi a dik lo. He kawng in zawh zel chuan wksa tlang in pawh ang, chu chu Thantlâng ram a ni tawh. wksa tlang atangin damin tumah an chhuak ngai lo. Chhim lam kawngah in kal zel ang a, sih pakhat in pawh ang a, sih tui chu in miah suh ang che u. A thlang lawkah lui kawr tui thiang tak a awm e. Chu tui chu in zawk rawh u. Lui chu a mawng lam in zawh ang a, lengkir thlen hmain veilamah kawngṭum hlui tawh tak a lo awm ang. Chu kawng chu zawhin hrui zâm chi leh thing mak deuh deuh in hmu ang a, Hrui zâm karah tuman an la hmuh chhuah loh pûk pakhat a awm a. Chutah chuan pi pute rohlu tam tak dah ṭhat a ni. Tangkaraw no tih loh a dang kha chu in la vek thei ang. Tangkaraw no mawi erawh a deh pawh in dek tur a ni lo. Pûkah chuan zan khat pawh in riak tur a ni lo bawk, in chhuahsan ang a, kawngṭum hlui kha zawngin in zawh leh char char ang. Tlang lawnliam tur pakhat a awm a, in lawn liam ang a, kawng pangngai in pawh tawh ang. In kal zel chuan leilet zau tak in chuang chhuak ang a. In him tawh ang. Vawi tam tak he lai hmun rawn tlawhtu te bula thuchah neih ka tum ṭhin. Mahse, tuman ka thlân hi an la hmu ngai lo a ni. Nang chauhin i hmu a, ka thurûk te ka puangchhuak thei ta a nih hi. Hman lai hunah khan an sawi ṭhin, Chawngtinlêri, hringmi zinga ramhuai lalpa nei hmasa ber tia an sawi ṭhin kha kan pi a ni. Kei hi Partinchhingi ka ni a, hringmi leh ramhuai inkara piang ka ni. Lalchungnunga thlah kal zel kan ni e. Nangni hringmi te chuan thawnthu angin an chhiarin an ngaithla ṭhin. Mahse, kha thil kha thawnthu a ni satliah lo, heng lai ram leh a chhehvel ram zawng zawng hi kan ram a ni ṭhin. Mahse, sakhaw mak takin in ram a rawn tuam chho a, keini chu kan hnawng chho ta a nih kha. Mahse, kan la inkulh reng a, kan pi Chawngtinlêri hringmi a nihna laiah hringmi chu kan enhrang thei bîk lo va, sa nise kan pe fô a, kan unau ṭhenkhat te nena inzâwl zui ta pawh an awm. Tuna pûk ka sawi pawh kha pi puten thlang an tlak hmaa an ro neih ang ang an thuhrûkna hmun a ni a, tuma haichhuah lohin tisawn a la awm ta reng a nih saw. Ka thu zâwm la, huai dangte muhil in tihharh hma ngeiin kan ram chhung hi chhuahsan rawh u" tiin. A thusawi tinte chu ngaihnawm ti êm êmin ka lo ngaithla a. Mak ka ti takzet. Ruah a rawn sur ta buan buan a, Partinchhingi chu ral riai riaiin keimah chauhin thlan bulah chuan ka lo ding reng tawh. 

"Cham, hei, chama, tho rawh, ruah a sur" Zopari min sawi nawk nawk thawmah ka harh ta hlawl a. Ruah rawn tla phuar phuar chuan ka hmai a lo far huh vek tawh a lo nia. Ruah laka him nan thawh phan pawh awm lovin ram pilril lam kan pan leh ta. Thingkung lian pui hnuaiah kan ṭhu khawm raih a, ruah chu rawn far tawk awm mah se, a lawnga do ngawt ai chuan zia tak a ni. Zing dar 5 rik nan 9 mins a lo la awm. Leilung pawh a lang tan tawh. Ka mumang avang chuan ka ngawichawi êm êm a, kha ka thil hmuh kha chiang takin ka la mitthla thei vek. A thusawi zawng zawng lah ka la hre chiang. Mumang hi a tam zawk chu a tuk lawka sawi theih loh pawh ka nei fô, tun ṭum erawh ka rilru a luah khat mup mup a ni ber e. Dar 6 velah ruah pawh a hân ta a. Kan hnawm chuap mai. Mei chhem hleitheih pawh ni hek lo, a theih chin chin kal leh phawt chu an ngaihdan a ni. Mahse, Chhim lam kawng zawh chu ka duh ta tlat! Chutia ka ṭang kawh fûn mai chu mak an ti hlein a lang. 

Zopari chuan, "I ṭha em? I ngawichawi riau mai, thil thleng a awm em ni?"a ti seuh seuh a. Zêp buai ṭula ka hriat tak loh avangin ka mumang chu a chinchhuakin ka ṭhiante chu ka hrilh ta vek a. Ka sawi zawh chuan a reh duk mai. Mumang hi mak ve deuh mai a nia, kelchal mang man kan tihte pawh a awm ve tak tak niawm asin. Kei chuan ka la mang hauh lo thung. 

Ngaiha chuan, "Chuan, i mumang chu kan ring phawt dawn tihna em ni?" A ti ta khauh a. 

"Ka ring , kei chuan.." ka ti ringawt. 

Kima pawh chuan, "Engpawhnise, kawng chinchang hre lo vek kan ni a, Chama mumang rin pawh chu thil sual a ni hleinem, risk lain kal ve leh phawt ila, a mumang ang kha a thleng dik ve thei tho asin" a lo ti ve mial a. Ka lawm hle. Zopari leh Mary te pawn an thlawp. Tichuan, a tam zawk duh dan a ni bawk a, Ngaiha te pawh an hmin chho ve mai turah ngai ang, Chhim lam chu kan zawh ta a. Partinchhingi sawi ang tak tak khan sih chu kan va pawh ta tak tak mai! Sih-a tui lo tling chu in miah lo turin ka hrilh mawlh mawlh, kar lovah lui kawr chu kan pawh ta a. Tui pawh a thiangin a vawt raih mai. Chutah chuan innghatin ril a ṭâm ta bawk a, sakhi sa kan ei ban kha kan hêm hmin leh ta a, a lian lo naa, rin aiin a sa a lo tam zek a. Ngaiha chuan, "A remchan lai hian rêp law law ang u. A hringa inken zel chu a ritsak bakah a uih palh ang" a tih avangin kan rêp ta vek a. Tihian, rilṭam hunah pawh buai vak ngai loin a ei theih mai tawh ang chu. Tuiûm kan sat thar leh a, Um hnih phuar kawpin Kei, Ngaiha leh Kima ten kan pu ta a. A rit ve duh khawp mai, silai ah a ngai bawk nen. Tichuan, ka mumang ang zel khan kawngṭum hlui tawh tak chu kan zawh ta a, ni tlak dawnah hrui zâm nuaih leh thing maksak zet zet awmna chu kan thleng ta a. 

"Awii, he lai thing hi mi râp lutuk" Mary'n a ti chul. Kan va en nâk chuan thinglubul a lo ni reng mai. Thing ro ni miah si loin a bul hmuk mai a, hmu ngai lo tan chuan a râpawm ve duh khawp ang. Khua a thim tawh naa, pûk chu hmuh ngei kan duh avangin meichher kan siam a, kan zawng ta sap sap mai. Hrui inzâm kar chu kan en uluk bik zual. Ngaiha a rawn rak ta hlut, "Ka hmu e, ka hmu" tiin. Kan pan nghal chuk chûk. Kawi hrui bakah eng hrui nge tih hriat loh zâm kawkalh nuaih karah chuan rem fahran hian lung pûk chu a lo awm khiau mai le..lungphu a rang leh ṭan ta. Meichher siam belhin pûk chu kan lut ta a. A rimtui fahran lo, bâk lian zet zet, puk vengtu ni mai âwma mawi an rawn thlawk leh thut thut ṭhin. Bâk hi ka hlau hauh lo naa, ka ten riau. Amah hi a danglam ve bawk nen. An chîk nghur nghur bawk a, mahse, pawisa loin kan kal zel. Pûk chu ka rin aiin a lo thûk daih mai. Meichher kan chhi bawk a, a rim pawh a zia chho ta viau. Siamchawp te pawh a ang lek lek mai. Pûk chu a changin a zim sawt a, saisir zawnga kal a ngaih changte pawh a awm. A tawpah pûk tâwp chu kan thleng ta rup mai. Mak deuh maiin thuk niawm tak te, thawmhnaw hlui mawih tawh tih hriat tak lo inzam neih nuaih te, thuk chunga bêl sawi zet lo inchhuangte chu kan en kual a, a zau huau bawk si. Kil khata tuithawl lo inhung ngawt te, pûk chhaklam kil sir laia awmze nei taka tui rawn luang ker ker te chuan he pûkah hian mihring an lo cheng tawh ṭhin tih a pholang chiang viauin ka hria. Ngaiha chuan, "Khawiah nge ro chu le?" A ti sup a. Ro âwm reng reng kan hmu lo ve bawk a ni. Pûk lah chu a tawp tawh bawk si. A chhuat te chu kan han ên kual a, ro phumna hnuhma a awm bawk si lo. Partinchhingi khan dâwt min hrilh tihna em ni ang? Saia'n thei leh thei lo va puk bang a ên kual lai chuan, " Lawk, Saia" tih leh tlan phei ka rual a. Kan aw lah chu a thangkhawk ang ruih ruih a. Bangah chuan milem ker fiah vak tawh lo hi ka hmu tlat a tin ni. Ka hmuh thiam dan chuan temple vela pathian lim ṭhu lai hi niin ka hria. Zopari'n eng emawni a pal a, a pai khat khat chuan mi rawn nêk deuh avangin ka thil en mek milem inker lai chu ka tum loh deuhin ka va nem a. A ri ta ruai ruai mai. Hlauthawng takin kan ngawi ṭhap a. Ka va nemna milem chin chu a tawlh riai riai a, chhuat thleng chuan a tawlh thla ta a ni. Chutah ka meichher nen chuan ka va bih ta sauh sauh a. Karei! Ro thahnem zet mai a lo intiang ûrh mai le! Ka mumang a ni lo tih lah a chiang si. Eng khaw sawi set set loin ro chu kan rût mawlh mawlh a, rangkachak bakah lunghlu tlang lian fe fe bakah darthlang niawm tak, tung sei êt ût te pawh a awm. Kan la vek. Tangkaraw no mawi tak erawh khawih pawh ka remti lo va . A tirah khan ka sawi vek tawh naa, chutia tangkaraw no mawi tak an han hmuh chuan lak an chak ta tlat a. Ka khap nasa mai a, a lianin a ropui bawk a ni. Zopari ten min lo pui ve bawk a, engtin ti lo chuan hmanhmawh takin pûk chu kan chuahsan ta a ni. 

Pûk aṭang chuan kawngṭum hlui bawk chu kan zawng leh a, a lo hnim tawh avangin kan han sam fai leh rih. Lui kam ṭiau pho zawl laiah kan innghat ta a. Kan ro lak te chu kan han bun chhuak ta rûih mai a. A tamin him dama kan haw thei a nih ngat chuan Mizoram mai ni lo, India ramah pawh hausa list-ah kan hming a intlar ve thei ngei ang. Mahse, kan nun a zalen lo sawt ang em tih erawh ka ngaihtuah neuh neuh, Sawrkar beng a thlena kan chetsual vaih chuan kan thawhrimna rah hi kan seng thei dawn miah si lo. Fimkhur taka kan awm zel dan tur kan ngaihtuah chu a ngai khawp mai. Ro kawl rûih mai chuan kan mihringpui te pawh an hlauhawm thei dawn tlat! Kan mu pawh chu ka mu nghet hleithei lo. Helhhawlh an tih ang hian ka awm ṭeuh reng a, ka chhing hlek a, thawm eng emawah ka harh leh nghal zel. Hlauhawm lo thleng mai tur ang hian ka ngaihtuah a, a va hrehawm e aw. Zing lamah thinthiin ka muhil ve chauh. 

Kan harh kim hnu chuan kan ro lakte chu kan insem ta nghal law law a. Ngaiha te duhdan a ni lehpek a. Bakah nia a ṭha tho mai. Mi pakhat ṭheuhin dinchhuahna tham kan insem tlang thei a, Sir pawh Leiruangtuam ami ni lo mah se; a zara kan neih a nih avangin a chan tur kan dahsak ve tho, tin, Leiruangtuam aṭanga kan lak pawh kha kan insem ta vek a. Sir Dinsanga chanpual tur pawh kan dah hrang thlap bawk. Kima nen kan inkawl sem a, kan bag pawh a rit ta sawt mai. 

"Ṭhian te u, a phawvuaka hlim ngawt hi a ni rih ber lo a nia aw. Kan mihringpuite ngei pawh an la hlauhawm thei dawn a nia. Chuvang chuan kan fimkhur viau a ngai ang" ka ti a. 

Saia paw'n, "A dik e. A theih hram chuan min chîk theitu awm tur chu pehhel zel a ṭha. Khua kan luh pawhin hotel langsar lo bera thlen kan tum dawn nia. Mahse, kan buaina chu pawisa kan kawl tawh lo hi a ni" a ti ta a. Ni tak e, pawisa sen khat pawh kan kawl tawh lo. 

Ngaiha chuan, "Champhai kan pawh theih chuan ka sumdawnpui ve ṭhin a awm a, pawisa kha chu tihdan a awm mai ang. " A lo ti var a. Ngaih a ṭha leh ṭan e. Kan zinkawng chu bumbohin hlauhawm teh mahse, beidawng lova kan beihna chuan rah ṭha a rawn chhuah ve ṭan chu a ni ta reng mai. Hmalam hun erawh sawi theih a ni lo thung. Tichuan, tlang lawn liam tur Partinchhingi min hrilh kha lawnliam turin kan pan leh ta ngat ngat a, rilṭam leh hah pawh kan hrechang meuh lo. Tlang sang vak lo chu a lo awm ta ran a. Lawn hmain kan inhnawhpuar leh tê tê a, kan hahchawlh deuh hnuah lawn tur chuan kan inbuatsaih leh ta. Saia pawh rin ai takin a kal ve thei ta deuh, hnu ka dawl leh a, Kima'n hma a hruai thung. Tlang zawl kan thlen chuan kan han thlir vang vang a, Champhai khua emaw kan tih kha a lo ni awzâwng lo tih kan hre chiah. Farkâwn a lawm lo ni le..nia, lehlamah Champhai kha kan mitthla sa nghal rûn ve bawk a, kan kal hlatsan ve lulai êm mai a, chutimaia thlen vut chi a ni bîk lo a ni. Engpawhnise, Khua kan pawh thei tur hrim hrim chu a lawmawm. Leilêt phaizâwl pawh tumin tlang aṭang chuan kan chhuk leh ta ngat ngat a. Ni a sa ṭha bawk a, kan tai hlar hlawm mai. Chawl khawmuang lova kal zelin tlai lam dar 4 velah leilet pakhat chu kan pawh ta. 

A zau bawk a, buh pawh mit tlin tawkin a awm zûi mai. A mawi bawk. Leilet lu lama thlam lam chu kan pan ta a. Kal chhung a rei duh angreng. Thlam thlen nan ringawt pawh 20mins lai kan hmang mawle. Mi an awm leh awm loh kan han ngaichâng a, thawm a reh êm avangin kan pan ta ṭhem ṭhem. Thlam ṭha pangngai tak, te chhe lo tak mai a ni a. A luhka pawh a felfai zuih mai. Thingfâk hian a kawngka chu a lo indo ran a. Kan lut ta mai. 

An cheihnûm tih a hriat hle. Tapchhak pawh zopa in pangngai tak tap ang mai a ni. An riak ṭhin tih hriat takin mutbu pawh felfai takin a lo intumtel a, chulai thlama kan zanin hun hman mai chu kan titlu ta nge nge. A lo nuam roh bawk nen. Ka duhthusam ang takin thlam sirah mau hmanga an tui lâk lah chu a haw pur pur bawk a. Inbual lohna a rei ta bawk a, sahbawn an hnutchhiah bawk nen, a nuam dawn khawp e. 

Inbual hmain eitur eng ilo vâiin Kima nen kan vak a, buh hmun sirah zau vak loin thlai hmun chu a lo awm ve. Anṭam tharlam tuihnai fe fe bakah zikhlum te, hmarchapui te pawh a lo awm. A awm ang ang chu kan ei khawp tawk vel kan la a. Ngaiha'n mei a lo nun tawh bawk. Buhfai lah an lo dah âm bawk a. Mi inchengvawng tak thlam a ni ngat mai. Eirêl kan buatsaih hlânin Zopari te an inbual a, sakhi rêp kha kan chhum hluah a, anthur rêp an lo dahsa kan thlak tawp. A tui teh ang chu. Anṭam chu kan bai thung a, zikhlum erawh tomato leh hmarchapui te nen kan zai a, kan zin aṭanga kan chawhmeh tuihnai ber a la ni âwm e. Kan inbawl zo a, kan va inbual ve ta thung. A va nuam mai mai tak, ka zâng hawka ka hriat chu. Kan thawmhnaw bâl pawh kan su nghal vek. Hah a dam ta sawng sawng mai. Dar 7 velah zanriah chu hlim takin kan kil ho ta a. Chaw kan chhum hnem nen, kan fai ṭhak. Zopari te pawh an ei ve khawp mai. Kan innuih leh tawp zel a, a hlimawm chho ṭan e. 

Namthlak aṭangin phai thlifim kan dawng a, ka zial zu châk lutukin vaihlo te hi an lo dah lo maw aw tiin ka'n zawng tak tak mai a. Sava veh ipte niawm tak, lian vak lo ka dap chuan sarâng hlui tawh lama vaihlo tam vak lo leh lehkha lo awm chu ka phawrh ta, ka lam lo chauh a ni. Ngaiha leh Saia te nen kan han zu ta vâng vâng a, a va hahdamthlak tehlul êm. Mary pawn, "A neitute an lo la kal loh chuan naktuk pawh la awm ang u, a nuam êm mai" a ti hial. Zopari nen kan inngheng rial a, Saia pekin, "Haw hun chu innei rual ula, a pui dawn asin" a ti lehpek a. 

Kima'n, "I hmanhmawh êm mai, Ngaiha te hian ti phawt rawh se" a lo ti a. Ngaiha chuan nui ruh ruhin, "Nizan ka mumangah ka lo hmu nasa mai a, a lo hlim lo bawk si, a dam ṭha lo mawni te ka ti" a lo ti ve a. 

"A ngai tawh che a niang, MLA makpa i ni rup dawn bîk a. A nuam awm" Zopari'n a lo ti zauh a. Engtin nge maw a lo hriat ve ni. 

"Aa. A pa hi ka ei vak lo, a bialte a ngaihsak lo si, chhung leh khat induhsak a tina bawk sia..ka tui loh phah vek" Ngaiha chuan a lo ti ve nghut a. A sawi dik lo miah lo, mahse, sawi thui vak lo teh ang. Dar 9 velah mutna kan siam a, namthlak bulah ka mu a, ka bulah Zopari, Mary'n a dawt a, Kima leh Saia, Ngaiha kawngkapui bulah a mu thung. Zopari chu ka kuah hlu hlu a, kan fai tawh bawk a, ka inthlahrung duh tawh lo. Inhmatawna muin ṭhiante hnar sûk sûk karah dimdawih takin ka fâwp ta mial mial a, ani pawn a thiam ang tawkin min chhang ve. Dik lo mai dawna ka inhriat avangin ka tawpsan ta a. Ṭhiante awm lai êma keuh kha ka duh lo, ani pawn a duh kher lovang. Puan hnuaia a hnute hum ran chungin thinthi diaiin ka muhil ve ta a. 

Ka harh chuan Kima'n mei a lo nun der tawh. Kan tho sap sap a, hmeichhe pahnih te erawh mu âm se kan duh avangin kan kaitho duh lo. Ngaiha'n, "Cham, tirawh, ramar emaw vahrit emaw kah tur a awm mial maithei asin, i va zawng ang hmiang" a ti a. Sawi hmaih loh tur pakhat chu Zopari'n Burma sipai ta a laksak pistol kha puakruk a ni a, a mu pakhat chiah a awm. A hman pawh kan la hmang lo, Kima hian silaimu a la ngah deuh a, chu chu ka kensak a. Kan inzui ta. A hmaa kan kalna kawng kha kan zawh leh a, ramar emaw vahrit emaw thawm renh reng kan hre si lo. Mahse, Ngaiha'n "Shh..ngawi rawh, hleikapsen ka hmu,." Tiin kawng chhak lam a bih dûk dûk a. Ka lo bih ve vak vak ringawt, aw a sawi dik, Hleikapsan hrawl zet hi a rawn tlan zawi zawi a, Ngaiha chuan a kap ta pawp. Airgun vela kah awm lek a ni si a, a pherh vek ka ring. Mahse, a hmelhem lutuk lo ve. Mahse, chu ngawt chu a ho nget ngawt mang e. A dang kah tur kan hre tawh si lo, kan lêt ta ringawt a. Sakhi sa ṭhing kha a la awm a, anṭam erawh Mary ten an lo bai thar leh. A ei ve leh theih mai ang, Hleikapsen chu Ngaiha'n a siambâwl a, a hem hmin deuh tawp. Kan eipui ta lo. Kei ka tenchhiat vang pawh ni hran lovin hetiang zu vâ lam hi ka ngaina tehchiam lo. Zu pawl sa te hi ka ei duh lo, ka la hrereng mai. Vawikhat kan branch KṬP ten chhim lama kan kohhran tlawhin work camp kan nei a, an la thingtlâng ve lehchhawng bawk a, mizo ni chiah lo pawh an awm nual. Kan thlen inte khan zupawl chu an lo chhum hluah mai a, anthur emawni chu an thlak ve, a bak engmah a rim han rehna tur pawh an thlak si lo. Duhsak takin min chhawpsak luau mai a, chubak chu chi leh hmarcha hring râwt a ni tlawng mai si, ka ṭhianpa chuan a ei lui thei mai a. Ka'n ei dawn ṭhin, chil a tirial dawn tlat zel a. A va hrehawm tak e aw. Keini ang ho hi zin vak chi kan ni lo, khawi hmunah pawh insiamrem thei mai, ei duh loh pawh nei lem lo, zo pa ek ina inthiar ve thei maite hi zirna lamah sang lua lo mah se; lehkhathiam ka tih zawng an ni tlat. Ka theih ve loh thil a ni miau a. 

Tukṭhuan pawh kan eitui leh viau e. Mary ten la châm rih duh teh mah se; hmalam pan zel tur kan nih miau avangin kal turin kan inpuahchah leh ta a. An chi leh hmarcha rêp kan ruksak, chubak engmah kan la lo. Bakah khua kan pawh vat kan beisei bawk nen. Thlam pawh fai takin kan kalsan thlap. Leilet dang dang pawh a lo awm nual a, kan hêl ta zel phawt. Feh kawng niawm tak, zawh ṭhan tih hriat tak mai kan pawh a, kan zawh ta hmiah. 2 kms dâwn kan kal hnuah motor tlan thawm kan hre ta. Khai le! Motor thawm hriat lohna pawh a rei ta viau e. Kan kal uar sauh a, kawngpui kan pawh ta. Kima uang chuan kawngpui te chu an fâwp vel thul. Kan hlim a ni. Hah pawh a dam sawng sawng mai. Kawngpui chu kan zawh ta ngat ngat a, khua erawh a la hla nge, kan thleng mai thei lo. Motor veivak pawh a awm leh tawh vak lo. Tlai lam dar 5 leh a chanve bâwr velah in pakhat chu kan pawh ta a. Kawtzawl zau vak lo a nei a, in ka ti ngawt naa, thlam lian pangngai tak a ang zawk mah awm e. A bang dap niin a chung erawh rangva a ni a. A in bulah chuktuah huan niawm tak zau vak lo a hung kual pap bawk. A kawtzawlah chuan ar an lo tla dam dam a, kawngka chu a inkhar avangin kan kik ta dat dat a. 

"Lawk aw" mipa aw hian rawn tiin a rawn pen phei nawk nawk a, a rawn hawng ta. Putar tih dawna tar lutuk ni si lo, kum 60- 67 bawr vel tur, hnathawk nasa tih hriat tak hi a ni a. A hleitling viau mai. 

"Eng nge ni ta?" Nelawm tak hian a ti a, mipa naupang hi rawn tlan vatin, " tu te nge?" A rawn ti a. Min rawn hmuh chuan a ding chawt. 

"Hei, ka pu, heta ṭang hian khua a la hla viau em le? Kawng kan bo va, kawngpui hi kan rawn zawh ta ngat ngat mai a ni" ka ti a. 

"Lo lut phawt teh u" a ti daih. Keini pawh kan chau ve tawh nen, kan lut ta dial a. A in chhung chu a lo kawrawng angreng hle. A chhuat chu thingphel a ni a, a tliang hûn thung. Luh chiahin inleng kawmna leh choka a ni nghal a, ṭhutthleng sei pakhat leh bench pakhat a inhung ve a. Choka lam pawh tukverh thlanglamah tuikhawihna a indawhkâng a, luh chiah kawngka hrulah tapchhak a awm bawk. Bungbel pawh tihtham an nei meuh lo, rem erawh a inrem ve ṭhât a. Inleng kawmna leh an mutna pindan inkarah puanvar lam hi an zar ve a, engmah thil hlû han sawi tur an nei lo. Chhuatah chuan kan ṭhu a, amah leh mipa naupang bak hmuh kan nei lo. 

"Khua chu 10kms lai a la ni. Chuvang chuan zanin chu hetah in duh chuan in riak thei ang" a ti dam thlup a. A hmel bumro ang aiin a dam thlup roh a, a nelawm phian. 

"A va lawmawm ve , ka pu..kan lawm hle mai. " Kima chuan a lo ti vat a. 

"Amaherawhchu, chaw kan lo chhuang hman tawh a, ka'n chhuan belh lawk ang a, in nghak thei ang chu maw?" Tiin a tho nulh a. Zopari te chuan, "Ka pu, keimahnin kan lo ti dawn em ni? A harsa hleinem" an lo ti ve var. Nui chungin, "A ngai lo ve, chawlh hahdam in duh ang e. Mamte, tuikhurah i û te ho hi va hruai ta che, intihfai an duh ang e" tiin naupangte kha a en a. Naupang pawh chuan, "Umm, lo kal r'u, A û " tiin min rawn melh kual a. Mipa naupang tihah kum 12 bawr vel a niawm e, samkir chiat mai, vun ngo deuh mai a ni a, a chum deuh but bawk nen, a lawmawm reuh tawp. Kan bag kan ak leh ta far a, tuman kan dah ngawt ngam lo. Tuikhur chu chuktuah huan thlang lawkah khan a lo awm a, tui chu an hnianghnar dawn a nih hi, pipe-in an la a, tuikuang chu a lian lutuk lo. No leh sahbawn a lo awm sa thlap a. Naupang chu a chho leh nghal daih. 

Zopari chuan, "An putu chauhin em mawni an khawsak le" a ti sap a. Tuman kan chhang thei lo. 

Saia'n, "Fimkhur thuhlaah kan ro hi tuikhur bul velah emaw hian kan thukru rih dawn mawni le ka ti..fel viau mah se; mi rin hma lutuk pawh" a lo ti bul bul a. "Nia, bakah kan bag kan ven rûn reng chuan a hrethiam zawk ang." Ka lo ti vat. Kan inbual ta sawk sawk a. Tui a vawt angreng sia, ka khur lek lek. Thawmhnaw faisa kan nei ta bawk a, kan han inthlak leh tê tê a. Kan ro ṭheuh chu kan kawra tuam phuiin kan thukru ta far a, kei leh Zopari chuan tuikhur thlang deuha hnimpik zingah kan dah a. Kan hnuhma kan chhilh leh thlap bawk. Min rawn hmu ru reng a nih chuan a pawi viau ang, mahse, a rawn dak lo kha chuan ka hria. 

Ina kan luh leh chuan chaw pawh a lo hmin ṭêp tawh. Kan han ṭhu fel a, zah pawh dawn lovin, "Ka pu, engtin nge kan koh ve ang che?" Ka ti ta tawp a. 

A bai chawh rawk rawk pahin, "Zaikunga ka nia, in duh danin min ko thei ang..engtin chiah maw kawng chu in bo?" Tiin min rawn melh a. Ngaiha kan mitmei vat.. a aw thian kharhin, " a..englo a nia, Pa Zai, khawchhak lam fangin kan ṭhianho hi kan rawn zin a, Zokhawthar aṭangin ramhnuai lamah thil thar hmuh tur te a awm tak mialin tiin intihhlim pahin kan kal a. Kawng kan bo zui ta a ni. Kan vak kan vak a, Burma sipai te nen kan intawhchilh thul, hei kan silai pawh hi an ta kan ruksak a nih hi..chutiang chuan leilet aṭangin feh kawng niawm tak kan rawn zawh a, helai hmun hi kan rawn thleng ta a ni e" a ti ta dap dap a. 

Pa Zaia pawh chuan, "A nih tak chu mawle..a zia lo hle mai. Kawngchin hriat loh chuan sawng lai ram chu vah vak chi a ni lo asin. Engpawhnise, khua in rawn thleng tawh alawm" a ti luam a. A tupa chuan parda phên atangin min rawn bih leh dâk dâk ṭhin, Zopari chuan, "Mamte, lo kal teh, i lawmzawng engmah lah chu kan nei si lo va" tiin a hui a. A rawn kal ve mai bawk. Zopari chuan a pawm ta hlu hlu a. Mary lah mi dilchhut tih takah, "Pa Zai, in putu chauh hian em ni in khawsak le?" A ti ta phawng mai. Kan ngawi ta thap a. 

Pu Zaia chu a nui hawk a, "Ngawi teh u, naute u, chaw i ei phawt ang u, chaw eikham lamah thukhawchâng chu kan la sawi dawn nia" a ti ta a. Kan tho ta sang sang. Chhuatah kan kil bial laih a, Hriangpui khuaa an thleng hman ang kha a lo la hmang ve a, kan indaih loh avangin amah leh a tupa chuan thleng kum an hmang, a inthlahrunawm angreng. Chawhmeh pawh eng hnah emawni bai thak, pangbal kan leh dailuah chhum han kan hmeh. Kan puar viau tho e. Chaw eina thleng sil leh seng chu Zopari ten an tihsak ta vek a. Chhuatah chuan kan ṭhu duai hlawm a, Pu Zaia vaihlo rû ve tak, rimtui zet si chu kan zuksak ve a, a tui hliam hliam mang e. 

"Burma sipai te chu khawiah nge an la inkulh a?" A tih chuan kan sawi a. "Sawng lai ram saw hmana ka kal ve aṭang khan ka tlawh ta lo vang vang a, mi maksak deuh deuh ho te kha in va tawng êm lo maw!" A ti ta a. Kan phâwk viau. 

"Engtia maksak?" Kima chuan a lo ti vat. 

A aw thian kharhin, "Aa..maksak ka han ti tak naa, Hmanlai mizo ti ila ka sawi dik zawk âwm e. Kei pawh nangmahni ang thoin ka sa pel ka bo pek a, hmun nuam deuh, pangpar vul chûkna hmun piah lawkah lui a awm a. Lengkir sang vak lo aṭangin tui a rawn khawhthla a, a mawi reuh asin aw. Mahse, chu lengkir hnuai pang atang chuan ka sawi ang hmanlai mi niawm tak pahnih hi an rawn inzui chhuak tlat mai a! Ka birûk avangin min rawn hmu ve lo thung. Vaibêl te pawh an la zu, thangchhuah diar an khim bawk a, silai, an tukchawp chi ang ngei kha an pu bawk. Min hmuh ka hlauh avangin ka lêt leh ta daih a, ka lo let thui lutuk nge a hnua va pawh leh ka tum chuan kawng ka bo zui ta zel mai a ni.." a ti ta charh charh a. A mi hmuhte chu kan hrechiang, mahse, thu kan tiam tawh a, sawi kher ṭulin kan hre lo. 

Motor a rawn tlan a, Mamtea chu a tlanchhuak vat. "Apa Renga te emaw ka tia" a ti nuah nuah a. A pu chuan, "An ni chu naktukah alawm an lo hawn dawn..law haw rawh, ka malchungah hian zu mu tawh" a ti thluam a. Thuawih zetin a mal chungah chuan a mu ve mai. Helaia an ni pahnih chauh an khawsa hi hriatchian kan châk viau, zawh mai kan ngam si lo. 

Amah zawk chuan, "Ka tupa emaw in ti a ni maw? Aa..ni e, ka tupa ni zawk awm tak pawh a ni e. Mahse, ka fapa a nih hi" a ti ta a. Kan entawn sek mai, inânna an nei vak paw'n ka hre lo. 

Mary chuan, "A va'n mak em êm, i tupa turah kan lo ngai char char asin. A duhawm roh si, a nu a dam tawh lo em ni le?" Inthlahrung deuh hian a lo ti a.. 

A zial chu pak leh hlat hlatin, "Nu a nei lo ka tih chuan in ring dawn si lo va. aa..thilmak tak a ni e..i ti mai teh ang. " A ti ta ngawt a, eng emaw inthup zawng a awm chiang mai. Kan hre châk nasa ta mai a, Saia pawh chuan, "Hriatchian a va chakawm tehreng êm..i remtih chuan" a lo ti vut. 

A fapa muhil sak sak chu melhin, "Ka va mut phawt ang e. Mikhual ka neih vawikhatna a ni a, titi khawchâng sawipui turte chu ka duh ve lutuk alawm" a ti ta mial a. A fapa chu pawmin pindanah chuan a va mut a. Nghakhlel takin kan lo ngaichâng ṭhap. 

Rem zeta ṭhuthmun rawn rem lehin,. "Thawnthu mak tak a ni. Awih harsa pawh in ti ngei ang. Mahse, thudik a ni tlat si" a ti leh tê tê a. 

Zopari'n, "Keini pawn rin harsa tak tak kan lo tawng tawh alawm" a lo ti nem diai. Chu chuan phurna a pe nge ni..

"Leiruangtuam in hre ngai em?" A ti ta thut a. Kan nghing dawt hlawm niin a lang, Kima chuan, "Hria..a hming chu" a ti bah nak. 

A nunhluiah a rilru a lêt tih hriat taka chhing vâng vângin fim tak hian a rawn meng leh a, "Kei leh ka fapa chungchang sawi dawn chuan, Leiruangtuam sawi loh theih a ni lo..ka fapa hi Leiruangtuam ka zawnna lama ka lasi tawn laka ka fapa a ni tlat a ni.." a ti zawi ta sup a. 

Beng a va tivir tehlul êm..