Leiruangtuam 1

LEIRÛANGTUAM..(1)

Ziaktu : Toni Râlte

Professor Dinsanga min kohna chu ngaipawimawhin hmanhmawh angreng takin ka chhuak a, traffic jam hi chu a va han hneawm tak êm. Sana ka bih sek tawh mai. A tawpa tawpah Vulmawi cottage chu ka inkhalh thleng thei ta hram a, ka bike ṭâwng tawh lam ka thlêk dûk dûk lai chuan ka hnunglam aṭang hian, "Chama chu! Min thlenkhalh a ni maw?" A rawn ti thut a, ka va phu nasa tak. Ka hawilet vat a, ka ṭhianpa Kima a lo nia. A lo khi leh hûi tawh. Cottage lam pan chuan kan kal zui ta nghal a. Kan zu luh chuan keini pahnih chauh min lo nghak tawh a lo nia! Ṭhuthmun te kan han rem hnu chuan tu tu te nge kan nih ka hre ta chauh. Professor Dinsanga tih loh awmve te chu, Ngaiha, Saia leh hmeichhe pahnih ka la hmuh ngai lohte an ni. Kei leh Kima kan ni bawk a. Mipa ho hi chu college kan kal lai pawha inkawm ho vek ṭhin, kan graduate hnua inṭhen darh ta kha kan nia. He lai hmunah hian engvanga koh nge kan nih ka hre lo, Sir Dinsanga hi College-a kan History Lecturer a ni. Historian ṭhahnemngai leh zir peih tak a ni a, Mizo Historian kan neihte zinga langsar pawl leh mite pawhin an râwn nasat pawl a niawm e. Nizan hmasaah khan min rawn bia a, vawiin huna inhmuh a ngaih thu leh chumi dar zata thleng ngei ngei tura min duh thu a ni. Helhhawlh nei tih hriat taka a ṭawng avang chuan eng emaw tak zawng a ni ngei ang le. A hmasain ka'n insawifiah ve phawt ang e. 

Zonunchama ka ni a, Chama tih hi min koh dan a ni. Aizawl veng pakhatah ka pu (Ka pa pa) te in hnuaiah kan khawsa ve a, BA ka graduate hnuah ka tui vang em em pawh ni lovin, hnathawh tur a vân êm vang zawkin ka pu huan min sahthlak sakah vawk leh ar ka vulh ta a. Kan huan hi Tanhril lam daihah a ni thung. Ka pu hi an hun laia mi vengva tih takah ram kha a lei nual a, tun hnuah ram zimtê pawh a to tawh ropui si. Ka pate hi unau pathum chauh an ni a, Patea ten in pui hi an luah a, ka nî te hi kan in hnuaiah an khawsa ve bawk. Ka pute unau erawh an rual viau, pariat lai an nia. Colony khatah kan awm vek bawk nen, a nuam thei phian. Ka pa hi an unauah a upa ber bawk. Tichuan, keini unau hi pahnih lek kan ni bawk. Ka nu hriselnain a tawrh theih dawn avanga insiam ta mai an ni âwm e. Ka farnu, ka û hi a senior ve ṭan tawh a. Mipa lah a ngaihsak tehchiam si lo, nurse niin Civil Hospitalah a thawk ve a. Ka pa hi contractor ni vein mahse, a hlâwk vak lo, hmingchhiat a hlauh luatah hian, mahse, a hnathawh an fak thei bawk a, a hmu thei phian. Ka nu erawh house wife a ni thung. Vawk ka vulh aṭangin kum 4 zên zâwn chu a liam ve ta a, vawk pawh 43 leh zo ar 105 ka vulh ve tawh. Kêl hi tuak sawm lai ka vulh ve bawk. Ui tak hi chu zo ui ngei mai, 32 ka kawl bawk. A hlawkna pawh ka tel ve ṭan tawh a, huanah hian hun ka hmang tam zawk. Thla khatah vawikhat chauh hawn changte ka nei. Nuam ka ti chho ve telh telh bawk. Xenon ka la thar ve a, ka bike ka hawl tam zawk mah, a lo awlsam zawk bawk nen. Kan in lamah an hulhar si, an khawhar chuan ka pute unau zinga naupang ber fanu Kiki tia kan koh mai chu an awmpui bawk. Kum 3 lek a nih aṭanga awmpui kan ni bawk a, a tel lovin kan awm thei tawh meuh lo a ni e. 

Sawi tawh angin Sir Dinsanga hi college atanga innel em em, a research leh engilo min sawipui peih em em a ni. Ngaiha leh Saia hi chuan sumdawnna lam an buaipui tain ka hria, Kima erawh an schoolah principalin a thawk ve bawk. 

Sir Dinsanga chu kan ngaichâng ta thap a, kan inhmuh loh karin a lo lang upa ve ta hle mai. A tarmit chu uluk em emin a han hru phawt a; thawm a reh duk mai. A aw a then leh tê tê hnuah, "Hei le, naute u, hetia ka han koh khawm chhan che u chu thil pawimawh leh phurawm tak a ni a. Thla 3 liamta khan lehkhabu hlui tawh tak pakhat ka hai chhuak hlauh mai a, A tlangpui ka han sawi ang e. Kum 1939-a khawvel indopui vawi 2-na lo thlen khan, Burma ram 1942-ah Japanin an lak hnuin, Mizoram an rawn hnaih ta deuh a. Mahse, British lam khan mizote chu phungbawma sawmin Burma ramri bul khaw 12 laiah an inzar pharh a nih kha. Mahse, Japan chuan India ram lak tuma an rawn tawlhthlak zel hian, Mizoram paltlang an tum lo, Kawlphai aṭanga ralthuam leh lirthei rual nena rawn tawlh chhuk zel nan; Thântlang a sang lutuk a ni. Tichuan, khawchhak lama kan unaute leh Japan ho ṭhenkhat chuan a rukin thawhhona an lo nei a. An puithiam rual hote pawh an lo hum nghe nghe. Japan ho chuan an lawmman atan an temple- aṭanga an ro thil hlu leh lunghlu bakah rangkachak te pawh an pe ve a. Mahse, kan zohnahthlak unaute chuan British lam an hlauh avangin chung rohlu tam tham takte chu an thukru ta a ni. Leiruangtuam kan hre ngai em ka hre lo va, an rohlute chu chhinchhiah a awlsam zawk nan leiruangtuam an hmang ta a. Mahse, vanduaithlak takin chung kan unaute chu Burma sipai te'n an nuai chimit ta si a. An ro phumrûk awmna hretu pakhat damchhuak chuan a thlahte hnenah heng thurochhiah hi a siam ta a ni. An hming leh nihna engmah ziah a ni lo va, Kâwl tawnga ziah a ni bawk nen, Zohnahthlak te hian kan ngaihven ta lo zawk a. Tichuan, a tawi zawngin chu thurochhiah chu ka hai chhuak ta a, ka zir chian fê hnuah bawhzui ngam niin ka hre ta a. Nangni ho hi phungbawmah ka sawm ta che u a ni. Khawchhak lamah heng rohlute hi zawng ula ka duh a, map ka siam tawh a, in han hmu ta a nih chuan insem tlan turin thutlukna ka siam bawk. Mihring tak pawha ka rinngam ṭhah in nih vanga sawm ngam che u ka ni. Tin, nangmahnia ro hran in rêl a nih pawhin ka tel lo leh ka map tel lo chuan in han zawng hmu dawn chuang lo tih ka sawi tlang nghal e" a ti ta dap dap a . Kan thu hriat chuan min ṭhawn vang em mawni kan ngawi ta dûk hlawm a, Kan ṭhian zinga upa ber Ngaiha chu kan melh deuh ṭhap bawk. 

Ani pawh chuan kan beisei deuh tih a hrethiam nge, "A nih chu mawle aw. A phurawm dawn hle mai. Mahse, sir, i chiang maw?" A ti ta a. 

Sir pawh chuan, "Ka chiang thawkhat viau tawh e. Mahse, kan kal dawn a nih pawhin inbuatsaihna hun kan mamawh ang, tin, ka la sawi lo tak a. Hei kan nula pahnih te hi Mary leh Zopari te an nia, kei ang bawka a tuia tuichilh ve an ni. An tel ve hi pawi ka ti lo bawk a, ka han rût tel ve hrâm a nih hi.." tiin nula pahnihte bulah chuan keini ṭhianho pawh chu min han inhmelhriattir hnuhnawh a. Mary chu cher sang lam, vun dâng lep mai a ni a, a hmel tak erawh a chhe lem lo. Zopari erawh mipain a khal mawi tawk e kan tih theih tur ang chi, vun nung sar mai, harhvân hmel tak a ni a. A sam sei leh dum thlap chu a laiah tak bari ṭhenin pial takin a khuih a, a ṭawn thlap bawk. A tilang zahawmin a kum ang aiin a lang puitling bawk. 

Kan han sawi ho ta nak nak a, kan hun neih dan ṭheuhte kan sawi hnuah favang huna thawhchhuah ve chawm chu kan titlu ta a ni. Hetia kan han rel awlsam phian hi mak inti maithei. College kan zawh hnu lawk pawh khan amah Sir Dinsanga hoin khawthlang lam pûk pakhat kan zu luhchhuah tawh, adventures lama tui mi kan ni bawk a, thutlukna kan siam awlsam pawh a mak lutuk lo ve. Mahni tâwka a hminga sum tlem azawng lalut thei vek kan ni bawk a, kei pawn ka assistant ti tawh mai ang, Hriata'n ka ai a awh thei dawn a, hnathawk ho vil bak hna a nei dawn chuang lo. Ngaiha leh Saia te pawh an sumdawnna chuan a tibuai pha vak lo. Mary hi tunah private schoolah a inhlawh bawk a, an neinung tho bawk nen, ani lahin a lo châk sakhai bawk a, harsatna a nei lo turah ngai ila. Zopari erawh an chhungkaw sumdawnna chhunzawmin Aizawl hmun hrang hrangah spot leh cottage, park te a enkawl ve mêk bawk. Ani pawh rin tur a nei tho bawk a, a tu amah chuan harsatna kan neih a rinawm loh. Kan chhungte bulah erawh zêp rih ṭha kan ti tlâng a, kan zin chhuah hunah pawh khawchhak pi pute sulhnu han fang tur angin kan insawi mai a ngai ang. Sir hisâp danin thla khat êrh âwrh vel kan han vak dawn a nih hmel a, puitling vek ni tawh na nâ na chu chhungte pawn min ngaihtuah bik êm lo'ng chu maw. 

Zanah Kima te in lamah ka leng phei a, titi dang a leng meuh lo chu a ni e. Leiruangtuam hi a hming chauh zawng ka hre ve tawh a, khawi emaw lai ramhnuaia thlan ang taka fai hun bik a ni tihte leh pi puten an lo serhin lo neih nan pawh an duh lo tihte thlengin ka hre ve. Mahse, a tak takah ka la hmu hauh lo. Khawthlang pûk kan zu luhchhuah khan ro thil beisei vang a ni lem lo bawk a, nuam kan tih vang kha a nia, ramhnuaia chettlat dan pawh kan thiam ve phah ti mai ang. Tuna kan hna tur pawh hi huphurhna em em ka nei lem lo. Sir Dinsanga meuh chuan hetiang thil serious-ah thu belhchian dâwl lo a sawi ngam ka ring lo. Sum hi a hlû a, hmanlai ro thilte phei chu a la hlu dawn chauh lehnghal. Hausak duh luat vanga kal tum rilru kan nih vek a rinawm laiin kan tuina zawng a lo ni chhap nen, Kima nen pawh he lam hawi bak kan sawi hleithei meuh lo. 

Mimal nunah han pakai lawk ila, kei hi ka râwlthar chhuah thlenga hrisel lo, bawrhsawm tak mai ka ni roh a. Mahse, kan han tlangval chhuak a, ka hriselna lam pawh a ṭha chho ve zel ti mai ang. Ka pa te lam an tê chhe lo bawk nen, ka tê lem lo. Tin, huanah hna ka thawk nasa bawk a, ka fit zak zak viau. Chutihrualin ni sa lo do ṭhang na nâ na chu ka vun rawng pawh a thim lam a pawl deuh a, hâng beh tak erawh ka ni lo. Ka mizia hi ka hrisel loh rei a leiah ka harhvâng tehchiam lo va, ṭawng muang churh mai, ṭhiante titi ngaithla tam zawk ka ni. Tin, hmeichhe lamah hian ka rualpâwl lo ka ti dawn nge, ka lerh lo roh khawp a. Ngaihzawng tak tak ang hi pakhat chiah ka la nei. Pahnih chu ngaih varûngṭhawn ang kha a nia. Ka bialnu hlui Estheri nen pawh kan inzui rei rêng bawk. Veng khat kan lo ni bawk nen, zêp nâk emaw va sual bûng bûng lo mah ila kohhran hi ka bêl tehchiam lo. Esi khan min hruai ṭha ve hman khawp mai. Mahse, huan lamah ka liam thla ta reng si a, ani lah tihtakzeta ngaizawnga ngaihsak rengtu a nei ve nen, kan zuih ral ti mai ang, a tawpah a rai ta hial a! Kan tâwp chho ve ta chu a ni mai. A hunlai na nâ na kha chuan ka tuar ve khawp, huanah ka hun ka hman tam phah a, hawn kha ka peih lo tawp a ni ber. Mahse, hun a kal a kal a, hnate kan han thawk chho zel a, lunglên khawhar pawh a kiang chho ve ta kha a nia. Esi te lah an pa nen an inṭhen leh daih tawh. An pa chhungte lam an ṭha vak lo a niawm e. Ka ngaihven zui lo bawk a, ka hrechiang ve vak lo. Chu zawng chu ka love line sawi ve theih chu a ni mai e. 

Tukṭhuan kan kil laiin, "Favâng lamah khawchhak han fan kan tum a. " Ka ti thuphung a. 

Ka nu lahin a engahmah hmain, "A ṭul ziah lo, hmana in pûk zu fang pawh i rawn damloh hawn kha" a lo ti nghal zat. 

Nia, pûk kan tlawh khan malaria ka chhar pek a, ka damlo haw tak e. 

"Hriata a fel tho bawk a, ka zin ang. Intihthawven ka ngai" ka tihsan a. 

Ka pain, "Zin chhuah fô pawh hi ṭhawnawp ngang hi kan nia, i pu khi englaipawha kal thut thei a ni tih hria la aw" a ti a. Ni e, ka pi boral hnu aṭang phei kha chuan ka pu hriselna hi hmuh theih khawpin a tlahniam chak a ni. An kum a lo tam ve tawh bawk nen, "Eng êm a ti bik lovang" ka ti liam puat. Ka nuin min melh no vak lo. Ka'n sawi kai leh lawk ang a, ka pi leh pute hi pa fing tak an ni ka ti lo thei lo, an famo te an enkawl danah ka nu phei chu nu leh pa nei lo hma a ni bawk a, ka pi leh pute hi a hringtu te ang chiahin a hmangaih ka ti lo thei lo. Patea nupui lah a felin ka pute hi a ngaihsak êm êm a, vuivaina tur an nei lo reng bawk. 

Vawiinah huanah ka chhuk tawh dawn a, chhuk hmain farm lama mamawh tur lam khawm a ngai. Ka bawr thei lûk lûk a nia. Vawk chaw kan load laiin, "Chama, i chhuk dawn em ni?" A rawn ti a. Zopari lek a lo nia! 

Nui chungin, "Umm nih hi..khaw nge i kal dawn?" Ka lo ti ve vut. 

"Zemabâwk lamah ka va phei ve lawk ang e. Inhmakhua lâwk a ngai sia" awmze nei fêa min melh chungin a ti a. Ka lo nui hûi ringawt. Chawhnu lamah chuan huan pawh ka thleng thla thei ta. Hnathawk hi Hriata te nupa hian an riahchilh a, mi pahnih hi daily-in ka chhawr bawk. Hriata te nupa chuan an enkawl hneh viau tho nain, kel chaw zawn bakah vawk chaw chhum hi a hautak ve riau a, Hriata te ka khawngaih deuh ṭhin. Kei tak hi chuan ar leh ui ka enkawl deuh bîk. Vawkpui rai lai pali an awm a, an neih a hun hnai ve tawh. Ka'n thlir kual vel hian lung hi a awi ṭhin. Bul ka ṭan laia ka bangbozia leh ka dâkzia te kha. Ka pu leh ka pate min puihna azarah tunah chuan ran ka vulh hi ka inchhir ta lo khawp mai. Hriata nen ar chaw kan buaipui laiin ka phone a rawn ri tlang tlang. 

Kima a lo nia, berh luai chungin ka la vat, "Sir Dinsanga nikhaw hre lovin a tlu..i lo hre tawh em?" A rawn ti ta mai. 

"Ehe! A va zia lo ve. Eng nge a awmzia?" Ka ti vat a. 

"Kan la hre bîk lo, bp sang nei ve reng reng kha a nia. Chung vangte pawh chu a ni maithei. Hei ka phei dawn mêk e" a rawn ti a. 

"Aw, chanchin min lo hrilh ve rawh aw" tiin kan inthlah ta rih. Rilru a nuam chiah lo hle mai. Sir teh ngawt chu, niminah te kha chuan a ṭha vek si a. Ngaihtuah loh lohte pawh ngaihtuah a awl dawn alawm le. Khatiang thu kha kan bulah a sawi ta si a, tu emaw hian khang ro te kha hui fai vek tumin a lo che te a ni thei ang em? Thil ni thei lo a ni miah lo. Mahse, kan zingah khan rinhlelh tur ka hre miah si lo,. a..engpawhnise, a bp vanga ngaihsak phawt mai teh ang. Chanchin ka ngaichâng ta ran a. Zanriah ei khamah Kima nen chuan kan inbe leh ta a, "Ka rindan ang vel a ni. A inbual tur luhai thut kha a tlu a niawm e. Chhuatah a lu a zu tauh ve kher bawk nen, mahse, eng êm a ti lo turah ngai ang. "A rawn tih chuan ka thaw huai mai. 

Zin chhuak tur hote khan whatsappah group kan siam a, kan sawi ho ve nak nak reng mai. Mary chuan, "Pu Siamliana thuziaha cancer damdawi chi khat, thing vâng tak mai pawh kha zawng nghal law law ang u" a rawn ti a. Hei hi chu keipawn ka hre ve tawh, thing chi khat, a hnâi damdawi atana an hman ṭhin a ni a. Sawi dan a inang lo naa, Thingzum tih leh Hnâifîm tia sawi a ni. Mizoram chhungah awmna lai bik a nei a, mahse, kan pian ve hmain khawchhak lamin an tawlh ru zo tawhin an sawi ṭhin. 

Zopari'n, "Kan zawng anga a ni mai lawm..tak taka kan hlawhtling emaw tling lo emaw zin chhuah hrim hrim kha ka châk tawh" a rawn ti ve a. Kei chu sawi leh sawi hnu sawi ve tur hi ka hre lo thei lutuk a, a chhiar lamah ka ramṭang. Zopari'n min rawn private ngei a, "Groupah te khan ṭawng ve ta che. Ngawi kûr zel suh" a rawn ti! Min biak dan hi rei tak inhre tawh kan nih duh hmel. 

"Umm, tawng ve tawh ang" ka va ti ringawt. 

Chutiang chuan thla 2 zên zâwn chu kan chhuah hun atan kan inbuatsaih ru sauh sauh a, Sir pawh dam fel tawhin a chhuak tawh a. A hranpaa inhmuhkhawm a harsat avangin groupah chanchin a rawn sawi mai zel. Map pawh a rawn dah ta. Mahse, zirchian fê a la ngai. A ruahman dan ang chuan Ṭiau pawh kan kan thuak a ngai maithei. Zokhawthara inkulh a, a ṭul dan anga ramhnuai lam pawh daidar kan tum a ni. Khaw chhung chu pehhel hrâm zel kan tum..a chhan chu kan thiltih tur hi a puanhnuai thil deuh vang a ni. Sawrkar lamin an hriat vaih chuan kan nasa vak dawn lo tlat! Mahse, chutiang a nih rual chuan ro pawh lo hmu tehreng ila thil sual tiah kan inngai leh kher awm lo ve. Mihring nihdan a ni ve bawk a. Rosum kan hmuh theih phawt chuan ram pawn lama tawlh rûk dan kawng kan dap tawh mai ang chu, sumdawng ṭhang Ngaiha leh Saia te an awm bawk a. Tihdan a awm mai ang chu maw. Thil danglam êm êm tawng lovin thla 2 chu kan hmang liam dawn ta reng mai, kan inpawh hlawm tawh bawk a, Kima leh Mary te pawh hriat loh karin an lo inzui reng a lo nia! Ngaiha tak hi chu ngaihzawng nghet nei, a bialnu pawh kan MLA fanu ngat a ni nghe nghe, Kei leh Saia hi ngaihven lo ve tak kan ni bawk nen, kan la single tlawng mai. Zopari nen pawh kan innel tawh viau mai a, ka huanah Sir Dinsanga hovin chaw kan eikhawm tawh nghe nghe, chutiang zelin Zopari te cottage-ah pawh kan inhmukhawm tawh bawk. Zopari hi Zorampari a ni a, Zopar tiin an ko ta daih a lo nia. A mawi dangdai riau ka ti. Tin, a la naupan ngaihtuahin a puitling reuh a, an unau hi hmeichhia pali leh mipa pakhat an ni a, an milai a ni nghe nghe. A pa pawn an sumdawnna kawnga a rin ber leh engkim manage tu a ni theite hi a fakawm ve hrim hrim, an cottage bakah an mipa neihchhun puala an hawn thar Alexander garden phei chu Aizawl ṭhalai intihhlimna hmunpui ber a ni tawh nghe nghe, thalaite hîp zawnga chei leh tihdan an thiam bawk nen, vanduaithlak deuhin Zopari chhang chiah an mipa neihchhun Alexa hian sual lam kawng a zawh ve hlauh mai a, a puala an huan siam pawh chu aman a tuaihnûm ve lem lo. An upa ber hian pasal nei tawhin, an pa chu doctor a ni nghe nghe. Chumi chhang chiah erawh private nurse niin, damlo a enkawl nual. Zopari'n a dawt leh a, an te ber hi chu phaiah zirna avangin a awm mêk a niawm e. Chung an chhungkaw thilte chu min hrilh ve keuh keuh zel, kei pawn kan chhungkaw chanchin a pawi lo tur chin ka zêp bîk lo. Ṭhian inkawmngeih tak kan ni ti ila a felfai ber ang e. 

Zin hun tura kan tih pawh a thleng dawn ta. Khua a tuihulin boruak nawm vanglai tak a ni bawk a, kan helhhawlh tlâng viau. Sir Dinsanga pawh a upatna lam a hrechang tawh meuh lo, chawlh a la sauh sauh a, keini ai mahin a phur zawk emaw tih mai tur a ni. Mahse, buaina kan tawk leh ta tlat! 

Ni 3 chiahin kan zin hun tur a dang tawh tihin Sir Dina hriselna a tlahniam leh ta tlat mai. Ani a rilru hmang nasa lutukte hi a tuar lo a ni mai awm mang e. Private hospitalah a ranga rangin an invawm lut nghal a, a lûng lam a lo nia! Tlema tlemah heart attack vangin a lo thi lo chauh a nih awm chu! Chutiang a nih takah chuan amah ngeiin, "Kan khawmuan phah a hlauhawm si a, ka dam ṭhat ver vawr hun nghah leh chuan kan rei mai mai dawn e. Map in nei a, ramhnuaia chettlat dan tur hre lo in ni lo bawk a, ka tel lovin han kal phawt mai rawh u. Ka dam ṭhat ver vawr hnuah ka rawn zawm leh mai ang che u. Inbiak pawh a harsa lo turah ngai ila, ka sawi tawh angin khaw chhungah ṭul tawpkhawkah lo chuan lut lo ula, power bank te kha pai nual rawh u, solar in ken bawk chuan kawng a awm ve zel a nia. " A ti ta a. A tel lova han arkawchhuah ngawt pawh chu a zâm awm duh dawn riau mai. Kan puipa ber a ni si a. mahse, a sawi dik tho, kan nghah leh zel chuan kan puitlin loh mai a hlauhawm ve bawk nen, khaw tuihul lai a chuh loh theih bawk si lo a. Sir remruat ang chuan chhuah chu kan tum ta poh a. Kan mamawh tur ṭheuh nena kan han chhuak chu kan bâwr ta viau mai. Chuvang chuan a awlsam leh a zangkhai thei ang bera mamawh tak tak bak keng lo turin kan han inti ṭha leh a. Tent kan nei a, eitur hi chu khaw hnaivai bera lam zel mai turah kan ngai. Mahni motora kal pawh ramhnuai lamah kan chettlat nasat zawk dawn avangin ṭul kan ti ta lo va, sumo-in zingkar hma takah Aizawl khawpui kan chhuahsan ta vung vung mai le. 

Zokhawtharah kan chhuk a, zan khatna chu hotel lian lo takah kan tlingtla ta phawt. Kan chau deuh bawk a, mut pawh a tui e. A tuk chawhma chhungin ramhnuai lama kan mamawh tur kan inlei fel thei ta a, chawhnuah khua chhuahsanin Champhai leh Zokhawthar inrîna bawr velah ramhnuai lam kan pan ta lûk lûk mai. Map kha kan kawl ṭheuh bawk a, kan rin aia hmaah kan thil zawn hi hmu thei hram ila duhthusam a ni. Lei laihna hmanrua chuan min tibâwr zual, hmeichhe pahnihte pawh an tlawmngai bawk a, an kal ve sauh sauh mai. Khua aṭanga hla thawkhat ve tawk tak kan thlen chuan riahbûk sual mai kan ti ta a. Khua pawh a thim lek lek ṭan. Luitê bulah riahbûk chu kan sual ta a. A hranpaa sual vak ngai lova tent kan neisa chu a ṭha phian. Hmeichhe pahnihte chuan an hlauh kan rin vangin kan vaiin kan mu tawp mai dawn a ni. A ṭhenin mei kan lo nun a, mihring sulhnu hmuh tur awm vak lo chu a mak angreng, thingkung ho lah chhura hunlai ami ni awm tak tak, upat hmel zet zet a ding fur. Khua aṭangin hla viau tho mah se; an la daidar vak lo a nih ka ring. Zanriah atan sanghaṭin leh dailuah kan kan pawlh a, a ei theih fû tho mai. Map aṭanga a landan chuan luitê hi zawhthlak zelin dinglamah a kawi nget a, kawng sial chawp a ngai tawh dawn a ni. Tin, a huhova zawng lovin a mal tê têa kan kal darh a ngai tawh ang. Ngaw hnuai ni lo mah se; pawna kan mei chhem chu a alh zau mawh viau mai. Mipa inti ve tak tak vek kan ni bawk a, huai leh hrâng lam chu kan ngaihven tehchiam lo. Mary leh Zopari te pawh an titi sar sar reng a, hmeichhe inla no ve lem lo, mipa theih ang theih ve tum tlat an ni chu ka lawm viau. Hmeichhia an nih tawh ahnu no hlêk hlûak hi ka tei thei vak tlat lo. Zan dar 8 velah mutna kan siam ta mai, kan vak chau bawk a, a tukah hnain min hmuak bawk nen. A kil berah ka mu a, ka dawtah Saia, a laiah hmeichhe pahnih, Ngaiha a sir berah a mu bawk. Saia hnar ring lutukin min kai harh a, kei leh kei lo ang deuhin zial ka zu châk tlat mawle. Thawm dim zetin ka tho ṭham ṭham a, bûk pawnah chhuakin zial ka zu ta hlat hlat mai. Lungmuang taka ka hawi valh valh lai chuan Mary a rawn rak chhuak ta ṭhawt mai. Min va tiphu chiang kher êm. A bula mu Kima pawh a harh ve nghal a, "Eng nge ,? Ngati nge?" A ti zui nghal mawlh mawlh. 

Midang pawh an harh lo thei ta lo. Mary chuan tui a in vat a, "Maimizialin ka lo awm pek alawm mawle..ka hah deuh a niang" a ti ta niah niah a. Thaw kan la sang sang mai. 

Kan mu leh ta a. Kan hlawhtlin huna ka sum hman dan tur te ka suangtuah mai mai. Hausak hi chu a châkawm ve bawk a ni tiru? Retheih hi chuan hlimte hi har deuh mai a nia. Mahse, hausak dan thiam miah lote erawh chunglam khian an sum khawhralna tur a hre thei lutuk. Sava chiar nak nak thawmah ka harh a. Khua a lo eng uar tawh. Ngaiha lo tho tawhin chaw a lo chhuang mêk a. 

Keiin thingṭang ka zuk fawm zui ta bawk. Chawhmeh lam pawh a zangkhai ang zel kan lei avangin bekangsa tui neiin kan kang luau mai. Zopari te pahnih tan chuan eitui a harsa deuh maithei a ni. Tukṭhuan eikhamah hna kan sem ta a, Mary leh Kima an kal dun ang a, kei leh Zopari, Ngaiha leh Saia te..a maltê tê ang kha chuan hmeichhe pahnih an awm ve tlat si. Pawl thumah kan inṭhen tihna a nih chu. Kan kal darh ta sang sang a, luikawr erawh kan zawhthla tlâng vek. Dinglam a kawina tur lai tak kha hriatchian a nih loh avangin a khân awm deuhah kan inṭhen darh ta hlawm a. Zopari nen kan inzui dat dat mai. Signal a awm lo va, Sir khan a awm mai a rin thu a sawi ve asin le. Kan kal rei tawlh tawlh a, ngaw kan lut dawn ta reng mai. A thim deuh hmuk nghe nghe. 

"Lawk, Cham, saw rul" Zopari'n a tih rual chuan ka vir nghal zawk. Kan piah deuha bûng niawm tak hnuaiah a lo inkual rui mai. Ka chem ka phawrh vat a, mahse, chu rul chuan min hlau ṭhak lo. Mi la rawn pan ta lehnghal, "Zopar, kal sawn rawh , vatin" tih leh rul rawn tleng phei chu sah ka rual a, a invial let tawp tawp mai. Eng rûl nge hre lo mah ila; rul lian leh sei tak zawng a ni chiang mai. A lu ka chhawk ta hmawk a, a taksa erawh a la tal ang tup tup a. Mi râp ve lek lek. Rûl leh pangngang hi mipa e ti lo chuan ka ṭih ru riau. Zopari chuan a awm dawm vang vangin, "A rawn chu tawh dawn che emaw ka tia sin. A va nghal em em" a ti nang nang. Ka nui ringawt. Kan kal leh ta phawt a, ngaw dur zaupui mai chu kan chhuak tawh dawn lo emaw ka tih hnuah feh kawng niawm taka kal reih mai kan pawh ta hlawl a! 

"Awii, Cham, an mawizia hi, eng pangpar te nge niang le..a hmun hi a nuam bawk si" a ti chul mai. A ni lah taka kal kawng tawn tawnah chuan far kung hi awmze nei tak hian a ding thliah thliah a, a chhehvel phul hmunah chuan eng pangpar nge ka la hriat ngai loh an lo vul chûk bawk, a par var te , a eng te, aaa..a inpawlh nuaih a ni ber. 

"Ṭhu lawk ang, thla ka la duh" a tih avangin mual pawng lai deuh phul hmun si-ah chuan kan ṭhu ta a. Thla a la nasa ngang mai. 

Kalkawng niawm tak ka tih kha zawh zel ka rilruk ta a. Eng emaw tak chu kan pawh maithei asin. Tichuan, kan zawh ṭan ta a, a zawl phei ruih mai a, mak ti ru deuh takin kan zawh ve zel bawk. Mahse, a tawpna chu a va beidawnthlak tak, tuikhawhthla kan va pawh teh tawp a, a sang lutuk lo naa, a mawi viau mai. Zopari pawh chuan thla a la leh chuai chuai tawh. Tuite pawh chu kan in a, kan insil dai bawk. Chu tuikhawhthla awmdan teh tawp chu mak ka ti riau, a hnuai chu li lian ve pangngai tak a ni a, a luanthlakna lam chu zawh leh tawp mai tur em ni ang ka tih rilruk laiin Zopari'n, "Cham, khua a thim mai dawn, let tawh mai ila" a rawn ti. Sana ka'n bih nak chuan dar 5 a lo pel thuak tawh. Kan kal tui laklawh vangin hun pawh kan hai a nih hmel e. 

"Zawimuangin let ila, naktukah kal ṭha leh teh ang, a ram awmdan hi a mak dangdai êm mai" ka ti ta a. Kan lêt dun leh ta hnak hnak. Kan lo kal thui hrep lehnghal, a tira kan penna kan pawh meuh chuan zan dar 8 a ri vah tawh. Chutiang em êma kan kal thui kha ka hre miah lo asin le. Zopari pawh a chauh viau ka ring, mahse, sawi leh sawi hnu a bag han ah chhâwk te kha a duh bau lo. "Ka thei alawm" a ti ve tlat nia! Kan riahbûk thlen hmain ṭhiante nen kan intawk ta. An mangang min zawn an lo tum chu niin, kan hmel an hmu chu thaw huai hmel an pu. Riahbûk kan thleng a, zanriah kan ei nghal. Zanin zawng ka chau ngang a niang, kan mut rual deuhthawin ka muhil nghal mawle. 

Mahse, ka mumang mak danglam tak hi ka sawi lo phal lo. Kha lai tuikhawhthla hmunah tho khan Zopari nen kan lo ding dun a, mak deuh mai chu kan lêtsan dawna Zopari'n ka bula a sawi ang chiah khan ka mangah pawh a lo sawi leh a, ka sana ka bih leh ngei bawk. Hawn tuma kan intintuah lai takin tuikhawhthla kâr aṭang chuan, "Châma" a rawn ti dût dût mai a. Ka va hawi phei nâk chuan ka la hmuh leh hriat ngai loh, mihring ni ngei bawk si, puan venga iptepui ak, sam thur bum mai hi kawisawi zet hian a lo ding a! Vaibêl niawm tak a zu hlat hlat bawk. Va pan ka tum lai takin Zopari hian min lo kuah bet tlat mai a, hawilet ṭâwk ṭâwk chung hian kan lo kalsan ta a ni. A bak chu mumanga thuchâng a chiang tawh lo va, a ni ruai vek tawh. Ka harh chuan tumah an la tho lo va, zep nâk emaw Aizawlah kha chuan kein kan kal tam lo tlâng a, kei pawh kan teivahna vang a niang, ka silin ka rawl ṭhûm thei mawle. Ṭhiante tihharh hlau takin ka tho va, mei ka chhem nghal. 

A la hma tho bawk a tiin tumbu khawrh turin lui chu ka zawh chho a. A lo awm nual e, tumbu hi chu han rawh thel thual ila chi leh hmarcha uh hmui nen a ei theih mai zel. Bûk ka thlen chuan an lo tho ve tawh a. Kan tihtur pual ṭheuh kan ti leh nghal sap sap. Nula pahnih erawh an rawl ve deuh bawk a, ramhnuaiah na nâ na chuan awl kan tum ve tlat. Tukṭhuan kan einaah nimina kan kalna theuh kan sawi ta sap sap a. Kima leh Mary te chuan lui lian vak lo an pawh thu leh a hnâr lam phei chu a kangchat titih tawh a, lui mawng lam zawh thlak an tum thu an sawi. Ngaiha leh Saia te erawh mau hmun an va daidar thu leh an map aṭanga a landan chuan kei leh Zopari te kalna chu beihpui thlakna chi bera an ngaih thu an sawi ta a. Ka mumang erawh ka sawi duh lem lo, tlangvala pumpa mumang mai mai buaipui nih kha ka zak ve deuh a ni. Vawiin lamah chuan Sir Dinsanga biak pawh a ngaih tawh bakah eitur han lamkhawm pah hrim hrima khaw chhung luh kan rilrûk ta a. Kan nulate tan pawh hahdamna chance a ni mai. Kei leh Saia te kan chhuak dawn a ni. Ngaiha hi duh aiin a fit tawh lo deuh a, duat ve deuh pawh a ṭha. 

Chaw eikhamah muangmarin kan chhuak ta a, kawng kha kan bo loh nan perh kha kan zep zeuh zeuh bawk nen, chawhnu thlangher velah khua pawh kan pawh thei ta. Khaw thlen veleh Sir kan be ta nghal a, signal awm lo chu pawi a tih thu a sawi ve nuah nuah mai. Kan kalna ṭheuh ka han sawi chuan, "Zopari nen inkalna lam kha dik tura ngaih a ni. Tuikhawhthla kha an chhinchhiahna pakhat zing ami a ni bawk e. Ka rin aiin hma in sâwn." A rawn tih chuan kan lawm ngei mai. A map neihte kha a lehkhabu chhiar atanga ama siam chawp an nih avangin dikhlel pawh a awm lo thei lo. Engpawhnise, beiseina chu a sang chho zel e. Mamawh kan lam khawp leh sawk sawk a, khuaa luh fô a ngaih tawh loh nan kan theih anga tam kan inkeng ta bawk, tin, ramhnuaiah chuan eitur ngaihtuah a awlsam tho. Kan inkeng hnem bawk nen, kan hah dun hlein ka hria. 

Saia ta pek chuan, "Zopari hian a star tlat chein ka hria" hah nak alai chuan a ti a. 

"Star lo, star lo" ka lo ti hlur. A nui ruh ruh a, "Bem chhin teh a" a la ti lehzel. 

"Aw..kal phawt teh, a hahthlak si" ka lo ti nghut a. Kan kal leh ta ṭauh ṭauh mai. Bûk kan thlen chuan zanriah an lo peih diam tawh. Ka'n inbual zawhah muangmarin kan ei ta a. Ka mumang bawk kha ka hrechhuak leh ṭhin. Engpawhnise, eng emaw tak zawng a nih ka ring. 

Zanriah ei khamah Ngaiha leh Saia ten zu an in dun a, kei tak hi chuan ka in lohna a rei ve tawh. Kima erawh zuk leh hmuam ti ngai miah lo a ni a, mahse, a fel vena em em chu zu kan in lai pawn kan bulah a tâp ve chawt zel. A laiah mei kan chhep hluah a, signal awm lo mah se; kan phone kan bih ngur hlawm mai. Kan nula te pahnih pawh an rawl a ziaawm ve ta a niang, an ṭawng pawh a zangkhai ta deuh e. Ramhnuaiah chuan tihtur em em awm hek lo, dar 8 velah chuan mut lam kan tintuah leh dêr tawh. Kan han mu leh ta sang sang a, kei erawh ka hah lutuk hian ka muhil thei lawk ṭhin lo va, zaninah pawh ka che ṭha ngam meuh si lo, ka harh kûr reng mai. Ralkhata chhimbuk hram lauh lauh te chu ka ngaithla pah a, ka chhungte nen vawiin khan kan inbe zuai kha a nia, ka nu hian fa pahnih chauh min nei a ni bawk a, min ngaihtuah hi a tina ṭhin si, a lo mangang leh vak ang tih hlauin a thawitham deuhin kan thil zawn tur chungchang ka hrilh ta ngawt kha a nia, a kamtam lo ang chu maw. 

Kan bûk thlang lawka tui rawn dai ri barh barh ka hriat chuan ka meng nghal kâwk. A dai dim loh danah engmah venthawn a nei vak lo niin a lang. Mihring ni ngei turah ka ngai bawk, ka'n ngaichâng deuh a, ṭawng thawm niawm tak pawh ka hre thei, ka ngaihbel nge pawh ka hre lo. Zokhawthar lam emaw Champhai lam emaw an ni maithei. Zan len dêng tih dawnin a thui tham ka ti deuh bawk si. Mak chu ka ti rilru ve deuh. Ka inbengkâng a, thawm ka nei ngam bik si lo, tui dai ri chu a hla telh telh a, ka hre pha ta lo. Tu emaw tak zawng a ni ngei ang le. 

Ka harh chuan an lo tho vek tawh a, min lo kaitho ngam lo a ni maithei a ni. Ka chau ve bawk nen, zingkar karah mau hâwng hupin Mary leh Zopari lah chuan kaikuang ka man e an lo tia! Ngaiha'n a lo pui ve bawk a, vaipaden tham chu an lo man ve ngei. Kan bûk kan sawn dawn bawk a, kan inbuatsaih chhungin chawhma kan lo pel lek lek tawh. Bawr zetin Zopari nena kan kal hranna lam chu kan pan ta a. Beiseina nena kal kan ni bawk a, tumah tha han thlah kan awm lem lo ve. Kan penna zawn kan thlen chuan dar 1 a pel tawh. A theih ang chen chen kal phawt tha kan tih avangin kan kal ta ngat ngat a, kan lo inphurrit ve ta bawk nen, ngaw hnuaiah riahbuk kan sual a ngai dawn ta. Mahse, kawng zâl reih kha kan hlat vak tawhin ka hre lo, tui um-a kan tui ken sa hmangin kan han inbâwl a, a tuamah chu kan inbual thei ta lo. Tui awm hnai hek lo le. Engpawhnise, ramhnuaiah zawng thlan rim pawh kan nam huam huam tawh mai a niang chu. Zanriah pawh a awlsam thei ang ber kan siam a, a tuk maia insawn tur kan ni bawk a, kan inuluk tehchiam lo. Ramngaw dur khup hnuaia mei alh zau mawhzia kan hriat a rinawm a, kan mei chhem pawh chuan kan bûk tual a ên pha ngawr ngawr. 

Saia pekin, "A hrân duh hmel roh e ka ti, thingkung ho lah hi an upat hmel ropui sia" tiin bul a rawn ṭan chut pek a! Ngaiha kai phur lah chuan, an ramkalnaa an huai tawn hrang hrang a rawn sawi zuah zuah. Kan nulate a titîm vek ang tih hlauin thudang ka lo sawi kawkalh a, an ni kai phur tawh si, Lalngaihawma phei chuan, "Reiêk kan kal ṭuma ka thil hmuh kha ka theihnghilh thei lo, a taksa ramsa ni si, a hmel mihring nisi ang kha" a la rawn ti zui! Zopari ka bula ṭhu chuan min rawn ngheng chawt a, "An â siah" a ti sap. 

Kima pawn hrethiamin call girl chungchangah thiam takin a luhpui ta daih a. Call girl sawi takah chuan ka call girl hriat ve hi sawi pawh a nuam lo, scooty a lo tuak vel mawle! Kan va hahthlak tlang tak. Kei chuan ka dawr ve hauh lo thung. Hetiang lamah chuan ka bil ka tih tawh kha..

"Mu tawh ang u" Zopari'n a tih chuan kan insingsa ta rap rap a. Zawitê hian, "I bulah ka mu thei ang em?" A ti sep. 

"Umm, ti nge i hlau em ni?" Ka ti var a. 

"Chulam pawh a ni lo" a ti ringawt. Ka bulah chuan a mu ta ngei a, sîk hlek pawh hlaua ka insanphekna lamah ka chau vek thei mawle. A va ho tak. Ani lah chu a mutui sâk sâk reuh si. Ngaw a chhah bawk a, sava hram thawm chauh pawh ni lo thawm dang kan hre ta nual. Chingpirinu a rawn thizûn lehnghal, Ngheng lah chawl lovin a hram char char bawk. Ngaih a ṭha lo ru hle. Mahse, hmanlai rilru put loh hram ka duhna chuan min thunun ka ti mai. Khawvar dawn hnaihah ka chhing ve hlek,. Mut a va kham loh theih ngai ve mawle. 

A tukah tukṭhuan eikham veleh insiam nghal sawk sawkin kan tumram panin kan kal leh ta ṭâuh ṭâuh a. Tuikhawhthla kan thlen chuan dar 2 a pel hret chauh a ni. Kan kal zel dan tur kan sawi ho mam mam laiin Mary a rawn rak tuar a. Makti zeta kan melh laiin tuikhawhthla lam a kawk vû. Kan hawi phei lah chuan tumah kan hmu si lo. 

"Mihring ka hmu" a ti mauh mai si. Tuikhawhthla lam chu panin lung bang dep chuan ka phei dân dân a. Khai aw! Mihring leng tur pûk niawm tak hi a lo awm reng mai le! ..